ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΝΑΞΙΩΤΙΣΣΑ
Ο Βυζαντινός ναός τις Παναγιάς είναι ένας από τους παλιότερους ναούς, είναι χτισμένος στο τέλος του 10ου αιώνα. Ο ναός είναι σταυρεπίστεγος με τρούλο. Ο όγκος του διαμορφώνεται με δίρριχτες και μονόριχτες στέγες. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ο κεραμοπλαστικός του διάκοσμος (σχέδια με κεραμικές πλάκες ) που καλύπτει ιδιαίτερα τον τρούλο του. Είναι το καλύτερο δείγμα Ναοδομικής στην περιοχή.
Στο εσωτερικό του ναού υπήρχαν αγιογραφίες οι οποίες έχουν καταστραφεί από τον χρόνο και από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στην πιο κάτω εικόνα υπάρχει ότι έχει απομείνει από τις αγιογραφίες αυτού του πανέμορφου ναού.
Όταν φτάνεις μπροστά στο ναό βλέπεις με δέος την απίστευτη αρχιτεκτονική του.
Στον προαύλιο χώρο του ναού υπάρχει μια αγριελιά που λενε ότι βρίσκεται εκεί από τότε που χτίστηκε ο ναός είναι ένα μεγάλο δέντρο που καλύπτει με την σκιά του σχεδόν όλο το χώρο μπροστά στην είσοδο του ναού. Όμως και εδώ ο πολιτισμός έβαλε το χεράκι του, γύρω από το δέντρο έχει τοποθετηθεί στρογκυλό τσιμεντένιο παρτέρι και συνχρόνος αναπαυτήριο για τους πιστούς.
Πριν από μερικά χρόνια κατόπιν συνεννοήσεως τις Ιεράς Μητρόπολης και της αρχαιολογικής υπηρεσίας πάρθηκε η απόφαση να γίνει η ανακατασκευή της στέγης του ναού. Επίσης ένα τμήμα του εσωτερικού του ναού επισκευάστηκε και τοποθετήθηκε σοφάς. Δεν τοποθετήθηκε σοφάς σε όλο το εσωτερικό του ναού για να μην καταστραφούν τα μικρά κομμάτια που θυμίζουν ακόμη την βυζαντινή τέχνη (αγιογραφία).
Η Παναγία η Παναξιώτισσα ήταν ένα μεγάλο μοναστήρι με πολλούς μοναχούς. Η ασχολίες που είχαν ήταν με τα αιγοπρόβατα τους και με την γεωργία κυρίως με τα ελαιόδεντρα του ναού. Στο μοναστήρι υπήρχε ελαιοτριβείο όπου ακόμα υπάρχει ένα τμήμα μισοκατεστραμένο από τον χρόνο. Γι’αυτόν το ναό υπάρχουν πολλές παραδόσεις θα αναφερθώ σε δυο. ΠΑΡΑΔΟΣΗ 1η : Σε μια περίοδο ξηρασίας είχε στερέψει η πηγή που είναι στην κορυφή του κτήματος
του ναού, και οι μονάχοι αναγκάζονταν να περπατήσουν περίπου 2000 μέτρα για να πανε στο ποταμό Εύηνο, μια μέρα που ένας μοναχός πήγε στο ποτάμι για νερό είδε ένα γέρο να κάθεται στην άκρη της πηγής, όταν είδε το μοναχό τον ρώτησε από που έρχεται και τι θέλει. Ο μοναχός είπε ότι στέρεψε η πηγή του ναού και ήρθα για νερό. Ο γέρος τον ρώτησε δεν θα βρέξει καθόλου φέτος. Ο μοναχός του απάντησε ότι θα δούμε με το νέο το φεγγάρι τι θα γίνει. Αμέσως τότε ο μονάχος έγινε γάιδαρος και έμεινε δεμένος εκεί. Αφού η ώρα είχε περάσει και ο μοναχός δεν είχε επιστρέψει στο μοναστήρι ακολούθησε ένας άλλος μοναχός τη διαδρομή έφτασε στη πηγή είδε το γέρο και ένα γάιδαρο δεμένο ακολούθησε ο ίδιος διάλογος με το γέρο και οι απαντήσεις του μοναχού ήταν οι ίδιες τότε έγινε και αυτός γάιδαρος δεμένος δίπλα στο άλλο. Στο μοναστήρι αφού έβλεπαν ότι δεν επιστρέφουν οι μοναχοί ανησύχησαν και τότε ξεκίνησε ένας τρίτος μοναχός να δει τι έγινε. Όταν έφτασε στην πηγή είδε το γέρο και δυο γαϊδούρια , ρώτησε το γέρο αν είδε δυο μοναχούς να πήγαν εκεί για νερό. Ο γέρος του είπε ότι δεν είδε κανένα ακολούθησε ο ίδιος διάλογος αλλά τώρα η απάντηση του μοναχού ήταν: Ότι άμα ο θεός θελήσει τότε θα βρέξει
παππού. Αμέσως ο γέρος του είπε: πάρε τον ένα γάιδαρο να τον καβαλήσεις και άλλο σέρνοντας από πίσω και ώσπου να φτάσεις στο μοναστήρι θα έρθουν και οι μονάχοι. Όταν έφτασε στο μοναστήρι ο μοναχός με τους γαιδάρους τότε οι γάιδαροι έγιναν αμέσως μονάχοι.
ΠΑΡΑΔΟΣΗ 2η: Ένας κάτοικος του χωριού Γαυρολίμνη πήγε με τα βόδια του να κάνει χωράφι στο κτήμα του μοναστηριού προσπάθησε να κάνει χωράφι αλλά τα βόδια δεν τον υπάκουαν έκατσε και αυτός κάτω και αποκοιμήθηκε βλέπει στον ύπνο του την Παναγία να του μιλάει και να του λεει να σηκωθεί να πάρει τα βόδια του και να φύγει και όπου το γένι μπηχτεί εκεί θα κάνει την περιουσία του . Σηκώθηκε τρομαγμένος κοίταξε για τα βόδια δεν ήταν εκεί έψαχνε όλη την ημέρα και μόλις κόντεψε να δύση ο ήλιος κουρασμένος όπως ήταν ανοίγει την πόρτα της εκκλησίας να κάνει το σταυρό του αντικρίζει τα δυο ζεμένα βόδια μέσα στο ναό τότε τα βγάζει έξω και κάνει αυτό που του είπε η Παναγία, το γενί μπήχτηκε 1500 μέτρα από το κτήμα του μοναστηριού. Εκεί υπάρχουν ακόμα και σήμερα τα κτήματα της οικογένειας αυτής.
Αναρτήθηκε από ΔΕΛΗΜΑΡΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ στις Τετάρτη, Ιούλιος 24, 2007
